Sáng 05/4 tại Hà Nội, Hội Bê tông Việt Nam phối hợp với Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (KHCN&MT), Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) tổ chức Hội thảo “Phát triển vật liệu xây và cấu kiện không nung cho các công trình xây dựng – Thực trạng và giải pháp”, để đánh giá tình hình thực hiện Chương trình “Nghiên cứu phát triển vật liệu xây và cấu kiện không nung cho công trình xây dựng đến năm 2020”.
Sau hơn 8 năm triển khai Chương trình phát triển vật liệu xây không nung (VLXKN) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 đến nay, việc sử dụng VLXKN thay thế gạch đất nung trong xây dựng đã đạt được những bước tiến quan trọng. Tỷ trọng sử dụng gạch không nung trong cả nước đã đạt trên 21% so với tổng vật liệu xây, tương đương 6.8 tỷ viên QTC. Chất lượng VLXKN ngày càng được nâng cao và đảm bảo, chủng loại các loại VLXKN ngày càng phong phú, các loại vật liệu phụ, máy và dụng cụ chuyên dùng cũng phổ biến hơn…
Phát biểu tại hội thảo, ông Phạm Văn Bắc – Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, việc sử dụng gạch không nung là xu thế tất yếu trong quá trình xây dựng, nhất là lĩnh vực dân dụng và nhà ở trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, để đảm bảo giảm phát thải khí nhà kính, giảm tiêu thụ năng lượng, bảo vệ tài nguyên đất là loại tài nguyên không tái tạo, công nghiệp hóa và tự động hóa xây dựng trong thời đại công nghiệp 4.0. Xu thế xây dựng nhà cao tầng tại đô thị là công nghiệp tiền chế và lắp ghép, như thế việc quản lý chất lượng xây dựng đảm bảo hơn, tiến độ thi công rất nhanh, vì vậy cần đẩy mạnh không chỉ sản xuất sử dụng viên xây, mà còn phải đẩy mạnh sản xuất và sử dụng tấm tường tiền chế lắp ghép cho xây dựng.
Cùng với việc tăng cường sử dụng gạch không nung, ngành Xây dựng đã tham mưu trình ban hành Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Nghị định; ban hành theo thẩm quyền các Thông tư, QCVN, TCVN, hướng dẫn kỹ thuật, ban hành bộ định mức về sử dụng VLXKN. Bộ Xây dựng và Bộ KH&CN, UNIDO Việt Nam và các địa phương cũng đã tổ chức nhiều lớp tập huấn và hội thảo trong cả nước về VLXKN nhằm tăng cường nhận thức trong nhân dân, phổ biến các nghị định, thông tư, định mức kinh tế kỹ thuật và các quy chuẩn, tiêu chuẩn cho các đối tượng tham gia trong quá trình xây dựng như chủ đầu tư, ban quản lý, các Sở Xây dựng, đơn vị tư vấn, thẩm tra, thẩm định, các đơn vị sản xuất cung ứng VLXKN trong cả nước…
Theo ông Phạm Văn Bắc, mặc dù năng lực sản xuất gạch xây không nung hiện đã đạt được mục tiêu nhưng sản lượng sản xuất và tiêu thụ thực tế còn thấp hơn mức kỳ vọng, các cơ sở sản xuất không phát huy được hết công suất thiết kế do khó khăn trong tiêu thụ do nguồn đất sét để sản xuất gạch nung ở nước ta được khai thác quá dễ dàng nên giá thành của sản phẩm gạch nung rẻ, khiến VLXKN khó cạnh tranh; Các chính sách ưu đãi trong đầu tư sản xuất VLXKN đã được ban hành nhưng tại nhiều địa phương vẫn chưa được thực hiện, nhiều doanh nghiệp sản xuất VLXKN chưa được hưởng các ưu đãi theo quy định; Hệ thống văn bản về tiêu chuẩn, định mức, các giải pháp thi công, hướng dẫn thi công, nghiệm thu chưa đầy đủ cho các chủng loại sản phẩm; Một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến chương trình…
Bên cạnh đó, do các nhà đầu tư còn thiếu kinh nghiệm, nguồn vốn còn hạn chế, nên một số doanh nghiệp chỉ nhập các dây chuyền công nghệ với trình độ trung bình, thiếu đồng bộ; Công tác chuyển giao công nghệ, kỹ thuật sản xuất và tiếp thu công nghệ chưa tốt; Nhận thức của các nhà đầu tư, tư vấn thiết kế, nhà thầu, người tiêu dùng về VLXKN còn chưa đầy đủ, chưa hiểu biết nhiều về sản phẩm VLXKN…
Tại hội thảo TS. Trần Bá Việt cung đã trình bày bài báo cáo với nội dung “Công tác thi công và nghiệm thu công trình sử dụng vật liệu xây không nung”
Vì vậy, để hạn chế gạch nung, đẩy mạnh việc sản xuất và sử dụng VLXKN trong các công trình xây dựng, cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp về cơ chế chính sách, về kỹ thuật như: Nghiên cứu, soát xét và bổ sung các văn bản về hành lang pháp lý cho việc sử dụng VLXKN trong các công trình xây dựng; Tăng cường chỉ đạo khuyến khích sản xuất và sử dụng VLXKN bằng các chính sách thuế môi trường về sản xuất gạch nung, thuế khai thác và sử dụng đất sét làm gạch nung; Tiếp tục nghiên cứu để xử lý, đưa ra các phương án khắc phục những tồn tại đối với các chủng loại VLXKN hiện tại và nghiên cứu, phát triển các sản phẩm VLXKN mới chất lượng cao…
Đồng thời, xây dựng ban hành Chỉ dẫn kỹ thuật “Thi công và nghiệm thu khối xây bằng gạch bê tông” và các chỉ dẫn kỹ thuật liên quan; Xây dựng và ban hành tiêu chuẩn thiết kế công trình sử dụng VLXKN đối với gạch bê tông và gạch nhẹ, sổ tay thiết kế chi tiết điển hình dùng cho gạch nhẹ; Soát sét, xây dựng lại định mức sử dụng VLXKN phù hợp với điều kiện thực tế…
Đánh giá về thực trạng sản xuất và sử dụng VLXKN thời gian qua, TS. Lê Trung Thành – Chủ tịch Hội Bê tông Việt Nam cho biết: Theo dự báo, đến năm 2020, nhu cầu sử dụng vật liệu xây vào các năm 2010; 2015; 2020 tương ứng khoảng 25; 32; 42 tỉ viên quy tiêu chuẩn (QTC).
Hiện nay, nhu cầu vật liệu xây tăng khoảng 10 – 12%/năm. Nếu chỉ sử dụng Gạch đất sét nung (GĐSN) sẽ tiêu tốn hàng nghìn hecta đất nông nghiệp, hàng triệu tấn than mỗi năm. Ngoài ra, sử dụng GĐSN còn khó có điều kiện công nghiệp hóa ngành Xây dựng. Vì vậy, việc thay thế GĐSN bằng VLXKN sẽ đem lại nhiều hiệu quả tích cực về các mặt kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường, ngoài ra còn tiêu thụ một phần đáng kể phế thải từ các ngành khác như: Nhiệt điện, luyện kim, khai khoáng… góp phần tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và các chi phí xử lý phế thải…
Do đó, để tăng cường sản xuất và sử dụng VLXKN đạt theo các mục đích và chỉ tiêu và lộ trình của Thủ tướng Chính phủ đề ra tại Quyết định 567; tiếp tục triển khai sau rộng tại các địa phương, hội thảo mong muốn nhận được các ý kiến đóng góp, chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp về cơ chế chính sách, quản lý – thiết kế – thẩm tra – thẩm định để chỉ ra các nguyên nhân, tồn tại, khó khăn từ các nhà sản xuất VLXKN, các nhà thiết kế tư vấn, các Sở Xây dựng, các chuyên gia, các đơn vị kiểm định, cơ quan thẩm định, các chủ đầu tư và Ban Quản lý, nhằm đảm bảo lộ trình sử dụng VLXKN và đảm bảo chất lượng, độ bền lâu các công trình xây dựng…
Hội thảo đã nghe các đại biểu trình bày tham luận liên quan đến tình hình triển khai và thực hiện chương trình trọng điểm Nghiên cứu và phát triển vật liệu xây và cấu kiện không nung cho công trình xây dựng đến năm 2020 và Hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn cho vật liệu và cấu kiện không nung; Kiểm soát sử dụng gạch không nung trong các công trình thông qua công tác thẩm định thiết kế xây dựng; Thi công nghiệm thu khối xây bằng VLXKN; Tình hình sản xuất và sử dụng vật liệu xây và cấu kiện không nung trên địa bàn TP Hà Nội; Định mức kinh tế kỹ thuật sử dụng VLXKN và định hướng tiếp theo; Một số giải pháp nâng cao chất lượng và khắc phục hiện tượng nứt, thấm VLXKN; Giải pháp công nghệ nâng cao chất lượng gạch không nung; Dây chuyền sản xuất gạch AAC chế tạo tại Đức; Vật liệu phụ trợ nâng cao chất lượng thi công VLXKN; Ảnh hưởng của gạch bê tông đến cường độ chịu nén của khối xây…
